Article (in Dutch) for the Groninger Museum magazine, December 2001. Based on this (english) interview and a number of telephone conversations with Sue-an van der Zijpp, curator of the Groninger Museum.

Return to Immortality Suite or Alamut.

Immortality Suite

Nieuwsgierig naar wat de toekomst brengt, zou kunstenaar Paul Perry (1956) het liefst zo lang mogelijk op aarde vertoeven. IMMORTALITY SUITE heet zijn nieuwste project dat hij laat zien in het Coop Himmelblau paviljoen. Perry die meer dan 20 jaar geleden voor slechts een kort bezoek uit Canada naar Nederland kwam, bleef en woont en werkt sindsdien in Nederland. Paul Perry's kunst beweegt zich op eclectische wijze tussen kunst, wetenschap en filosofie. Bijzonder aandachtsgebied in zijn werk is het spanningsveld tussen cultuur en natuur. Aldus kunnen Perry's kunstwerken beschouwd worden als onderzoekingen naar fundamentele en existentiele kwesties als identiteit en transformatie, die inherent zijn aan ons bestaan.

Wie is Paul Perry?

Perry's uitingen als kunstenaar zijn divers. Naast het vervaardigen van autonome projecten en opdrachten, doceerde hij aan de 2e fase opleiding Nieuwe Media in Groningen en verzorgde hij onlangs een themablok over de dood aan DasArts, postacademisch onderwijs voor de uitvoerende kunsten. Alhoewel, zo schrijft hij in de inleiding: "The theme of the next block at DasArts isn't death (given death's unknowability, how can it be about death?) it is the horizon of human experience and understanding (...)." Bovendien houdt Perry sinds ongeveer drie jaar een uitgebreid weblog bij: 'Alamut: Bastion of Peace and Information', een soort egodocument op het internet dat karaktertrekken vertoont van een dagboek en maar waarin hij ook webconversaties met anderen publiceert, aantekeningen maakt van de dingen die hem interesseren en de boeken die hij heeft gelezen. Het fungeert als een soort geëxternaliseerd geheugenarchief dat ook voor anderen toegankelijk is. Deze diversiteit gecombineerd met de verschillende aandachtsgebieden die hij vaak op associatieve en creatieve wijze met elkaar in verband brengt, maakt het dat Perry niet altijd even makkelijk te volgen is. Daarom: Wie is Paul Perry?

Volgens Perry zelf is zijn werk voor een groot deel een queeste naar een antwoord op die vraag. "Mijn eerdere werk bijvoorbeeld ging vooral over de relatie tussen wat anderen van mij verwachtte en wat ik van mezelf verwachtte als kunstenaar. Omdat ik het idee had dat het zo makkelijk is om 'echte kunst' te maken, wilde ik dat verwachtingspatroon ondermijnen of sterker nog perveteren. Het middel dat ik daartoe aangreep was macramé, dat door het truttige huisvlijt imago ongeveer het meest onwaarschijnlijke medium is dat een kunstenaar zal gebruiken. Het is ook behoorlijk arbeidsintensief om het te maken. De opdrachten voor de openbare ruimte en projecten die ik later deed, waarbij ook dieren een rol speelden, wezen in de richting van meer fundamentele kwesties omtrent identiteit of misschien beter de drang -- en het zoeken naar identiteit.

"Op dit moment zijn het nog steeds deze thema's die me bezig houden, aangevuld met een van de meest basale onderwerpen: angst voor de dood, en onderwerpen die daar aan gerelateerd zijn zoals het verlangen tot onsterfelijkheid en tegelijkertijd de afwijzingen van radicale vormen van levensverlenging."

Een van de kunstwerken waarin die vraag rond identiteit en tegelijkertijd onsterfelijkheid duidelijk naar voren komt, is het werk GOOD AND EVIL ON THE LONG VOYAGE (1997). "Dit kunstwerk bestond uit het samensmelten van een lymfocyt, een van mijn witte bloedcellen, dat zijn cellen die een belangrijke rol spelen bij de afweer (= Good) en een onsterfelijke kankercel (= Evil) van een muis. Een 'versie' van mij is nu onsterfelijk. De celcultuur die in een speciale container in leven werd gehouden, werd tentoongesteld in een kano.

"Vaak is het zo dat mijn kunst zich concentreert rond bepaalde thema's en de verbanden daartussen. Vaak ben ik eigenlijk meer nog in de onderliggende patronen of verbanden geinteresseerd dan de onderwerpen zelf en dan ook nog in de mate waarin die patronen steeds veranderen. Soms zijn dit voor de hand liggende en alom geacepteerde logische verbanden, maar vaak ook niet." Perry's onstilbare honger tot weten kan in bepaalde opzichten worden vergeleken met het bedrijven van wetenschap.

"Schrijver Jalal Toufic ziet overeenkomst tussen kunst en wetenschap bijvoorbeeld in de manier waarop beide disciplines zich voortdurend vernieuwen door het doorbreken van oude paradigmas door het creeeren van nieuwe. Beide disciplines bewegen zich daarbij binnen bepaalde geaccepteerde kaders die dan wel gebaseerd zijn op empirisch vastgestelde feiten of zoals in de kunst op wat je zou kunnen noemen esthetische feiten. De gulden snede zou je zo'n esthetisch feit kunnen noemen. Waarbij als een kunstenaar iets werkelijk nieuws creëert dit aanleiding kan zijn voor de aanpassing van de gangbare ideeën, in de eerste plaats in zijn eigen oeuvre, maar misschien ook voor dat van anderen. Maar het is niet zo dat ik het idee prevaleer boven de visuele uitwerking. Ik ben als beeldhouwer opgeleid en zo werk ik ook. Concept en beeld ontstaan samen in een creatief proces van reciprociteit, waarbij vorm niet los te koppelen is van de inhoud. Vorm is onderdeel van de totale inhoud."

Het resultaat van dit proces is te zien in het museum. De titel van de tentoonstelling is IMMORTALITY SUITE. De titel raakt aan verschillende noties. "Onsterfelijkheid is een vreemd begrip. Traditioneel gezien is het iets wat vooral exclusief aan religie verbonden was. In het afgelopen decennium lijkt dit idee van onsterfelijkheid juist door allerlei futuristisch georienteerde techno-optimisten te zijn geadopteerd als een serieuze mogelijkheid voor een soort 'post-human' bestaan.

"De tentoonstelling bestaat uit drie kernwerken, die tezamen een 'suite' vormen. In de tentoonstelling vormen de werken door hun aan elkaar gerelateerde thematiek een bepaalde samenhang waarbij de bezoeker zelf bepaalde betekenisverbanden kan leggen tussen de kunstwerken onderling en de tentoonstelling als geheel.

"Een van de belangrijkste werken in de tentoonstelling is NUCLEAR GARDEN. Het is een werk dat gestoeld is op het idee van een Japanse Zen tuin, een tuin zonder planten die bestaat uit een compositie van rotsblokken met daaromheen in een net patroon aangeharkt zand. NUCLEAR GARDEN is een super formele variant daarop. Naast de afwezigheid van planten is er in dit geval ook geen zand meer. Wezenlijk, maar onzichtbaar onderdeel van de 'tuin', die in dit geval bestaat uit een zwart buisframe constructie met daarin een aantal keien, is de minimale hoeveelheid uraniumerts dat in een van de stenen rust. Deze hoeveelheid uranium, die overigens op geen enkele manier schadelijk is, verwijst naar een 'kernreactor' die ooit bij toeval op natuurlijke wijze ontstond in Afrika in het huidige Oklo, een plaats in Gabon, door een kolonie organismen die de opmerkelijke eigenschap bezitten natuurlijk uranium te eten en op te slaan. Doordat ze met zovelen waren ontstond een situatie waarin er genoeg uranium was geconcentreerd om te leiden tot een kernreactie. De hoeveelheid in het museum is zo laag dat je te doen hebt met een soort onderwaarde waarmee nooit een kettingreactie teweeg zou kunnen worden gebracht. Maar officieel zou je dus kunnen spreken van een 'sub-critical' nucleaire reactor.

"Wat me interesseert aan het uranium is dat het een bijna oneindige (poëtische) bron van energie is en aldus als een soort miniatuur zon symbool staat in een 'tuin' die verder alleen een esthetische contemplatie uitstraalt.

"Het tweede werk uit de tentoonstelling, SORTIE 2, is tegelijkertijd een tweede uit de serie 'A THOUSAND DEATHS.' (Sortie in de zin van uitgang.) In deze video wek ik bij mezelf met een kunstmatig middel een bijna-dood-ervaring op. De reden om dat te willen? Ooit werd ik wakker met de zin in mijn hoofd: In an experience economy what would be the value of a near dead experience? Ik heb het nu een keer ondergaan en ben van plan het vaker te doen, het moet een serie worden. Het is niet echt gevaarlijk er zitten wel zekere risico's aan vast, tijdens ik zou bijvoorbeeld een hartaanval kunnen krijgen of gaan overgeven waardoor ik in mijn kots zou kunnen stikken dat is te voorkomen. Ieder geval zijn het ingecalculeerde risico's die te overzien zijn.

"Het is moeilijk om uit te leggen wat ik ervaren heb. Het is niet te vergelijken met iets dat ik bij leven meemaakte, het is een ervaring die 'beyond' gaat en die buiten alle categorien valt die ik ken. Het is niet alleen tijdens dat je op een ander bewustzijnsniveau getild lijkt te worden in een tijd-en taalloze plaats. De ervaring heeft een lange nawerking gehad. Meteen nadat ik weer bij bewustzijn kwam, ik ben ongeveer een uur weggeweest, wist ik me er helemaal niets meer te herinneren, ik was het volledig kwijt. Pas in de weken daarna kwamen de herinneringen bij stukjes en beetjes in de vorm van flashbacks terug. Het is zelfs zo dat hoe verder ik me in de tijd verwijder van die gebeurtenis, hoe sterker de herinnering wordt en hoe meer betekenis het ook krijgt.

"Het derde werk, een kinetisch object dat ook geluid zal maken, heb ik REPEAT AFTER ME genoemd. Het is een installatie die samengesteld is uit een piano en een hangend sculptuur waar de skeletten van een bruinvis en een dolfijn de belangrijkste elementen zijn. De skeletten zouden gezien kunnen worden als een soort gymnastische constellatie waaromheen zich normaliter het vlees als een acrobaat beweegt. Hier is zijn de skeletten in de meest naakte vorm als een 'gymnastic apparatus'. De piano reproduceert op perfecte wijze de het muziekstuk wat er op gespeeld is; oneindig en zonder kwaliteitsverlies."

Vastomlijnde plannen voor de toekomst heeft Paul op dit moment nog niet. Een ding evenwel is zeker: "I am totally interested in where our complex world will take us. So I've plans to stick around as long as possible."

Sue-an van der Zijpp